الحاق کرانه باختری چگونه به «آپارتاید مدرن» منجر می شود؟
طرح الحاق کرانه باختری نه اقدامی مقطعی، بلکه بخشی از راهبرد بلندمدت اسرائیل برای تثبیت طرح «اسرائیل بزرگ» است.
خبرگزاری مهر، گروه بین الملل- محمدرضا مرادی: در ماه‌های اخیر، تحولات سیاسی در سرزمین‌های اشغالی بار دیگر مسئله الحاق کرانه باختری به اراضی تحت اشغال اسرائیل را در صدر دستور کار قرار داده است. اخیرا کنست (پارلمان رژیم صهیونیستی) در مرحله مقدماتی با اختلافی اندک، به پیش‌نویس قانونی رأی مثبت داد که هدف آن «اعمال حاکمیت اسرائیل بر کرانه باختری» بود. اما این اقدام با واکنش فوری در سطح بین‌المللی روبه‌رو شد. حتی دونالد ترامپ،رئیس‌جمهور آمریکا، در گفت‌وگویی با مجله تایم، تل‌آویو را از «شتاب در مسیر الحاق» برحذر داشت و هشدار داد که این اقدام ممکن است حمایت کامل واشنگتن از اسرائیل را به خطر اندازد. مایک ونس، معاون ترامپ، نیز این تصمیم را «احمقانه و غیرمحاسبه‌شده» توصیف کرد. هم‌زمان، موجی از محکومیت‌های منطقه‌ای و جهانی به راه افتاد. کشورهای عربی و اسلامی از جمله قطر، عربستان سعودی، اردن، مصر، ترکیه، اندونزی و پاکستان، طی بیانیه‌ای مشترک اقدام کنست را «نقض آشکار حقوق بین‌الملل و تهدیدی برای ثبات خاورمیانه» دانستند. در پی این فشارهای بین‌المللی و نگرانی از واکنش واشنگتن، رسانه های اسرائیل اعلام کردند که بنا به دستور بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی، ارائه طرح‌های اجرایی مربوط به الحاق تا اطلاع ثانوی متوقف می‌شود. اما هدف از این الحاق چیست؟
اهداف راهبردی اسرائیل از طرح الحاق
تثبیت کنترل سرزمینی و امنیتی: از منظر ژئوپلیتیکی، کرانه باختری منطقه‌ای کلیدی است که ارتفاعات مرکزی آن مشرف بر شهرهای اصلی سرزمین های اشغالی و مسیرهای ارتباطی حیاتی است. رهبران صهیونیستی، به‌ویژه جریان راست افراطی، همواره مدعی بوده‌اند که عقب‌نشینی از این مناطق، اسرائیل را از «عمق دفاعی» محروم می‌کند. بنابراین، الحاق بخش‌های مهم از این منطقه در قالب «امنیت اسرائیل» توجیه می‌شود، حال آنکه در واقع هدف، گسترش دائمی مرزهای اسرائیل است.
حفظ برتری جمعیتی و ساختار نژادی: اسرائیل در پی آن است که مناطقی از کرانه باختری را که تراکم جمعیت فلسطینیان در آن پایین‌تر است، ضمیمه کند. در این چارچوب، منطقه «C» که حدود ۶۰ درصد از مساحت کرانه باختری را شامل می‌شود، بیشترین اهمیت را دارد. این سیاست به اسرائیل اجازه می‌دهد منابع طبیعی و زمین‌های حاصلخیز را تصرف کند و در عین حال از جذب میلیون‌ها فلسطینی که می‌توانند موازنه جمعیتی را تغییر دهند اجتناب نماید.
تثبیت گفتمان مذهبی و ایدئولوژیک: جریان‌های تندروی صهیونیستی، از جمله حزب «صهیونیسم دینی» به رهبری بتسلئیل اسموتریچ، بر اساس تفسیری تلمودی از تاریخ یهود، کرانه باختری را بخشی از سرزمین مقدس «یهودا و سامره» می‌دانند. طبق این ادعا، الحاق این منطقه نه صرفاً تصمیمی سیاسی، بلکه تحقق وعده‌ای دینی تلقی می‌شود. این رویکرد ایدئولوژیک، منطق مصالحه را به‌کلی نفی می‌کند.
ابعاد حقوقی و مغایرت با قوانین بین‌الملل
از دیدگاه حقوق بین‌الملل، الحاق سرزمین اشغالی ممنوع و غیرقانونی است. ماده ۲ منشور سازمان ملل و قطعنامه‌های ۲۴۲ و ۳۳۸ شورای امنیت تصریح دارند که «هیچ سرزمینی را نمی‌توان از طریق جنگ به دست آورد». دیوان بین‌المللی دادگستری نیز در رأی مشورتی خود در ژوئیه ۲۰۲۴، اعلام کرد که اسرائیل با انتقال اختیارات مدنی به نهادهای دولتی خود در کرانه باختری، عملاً به «مرحله‌ای از الحاق غیرقانونی» وارد شده است. این رأی، رژیم صهیونیستی را ملزم به توقف توسعه شهرک‌ها و احترام به حق تعیین سرنوشت ملت فلسطین می‌دانست. با وجود این، تل‌آویو نه‌تنها به این رأی بی‌اعتنا ماند، بلکه در سال ۲۰۲۴ رکورد تازه‌ای در گسترش شهرک‌ها به‌جای گذاشت؛ ۲۷ هزار و ۵۸۹ واحد مسکونی جدید در اراضی اشغالی تصویب شد. چنین اقداماتی در واقع نوعی «الحاق دوفاکتو» یا الحاق عملی محسوب می‌شود که بدون اعلام رسمی، واقعیت میدانی را تغییر می‌دهد.
ابعاد اقتصادی و ساختاری الحاق
منطقه «C» که قرار است در اولویت الحاق قرار گیرد، بخش عمده منابع طبیعی و زمین‌های حاصلخیز فلسطینیان را در خود جای داده است. با انتقال مدیریت این منطقه از «اداره نظامی» به «وزارت دارایی» تحت کنترل اسموتریچ، رژیم صهیونیستی رسماً فرآیند « نهادینه‌سازی اشغال» را آغاز کرده است؛ به این معنا که ساختار نظامی جای خود را به ساختار مدنی اسرائیلی داده تا اشغال شکل دائمی به خود بگیرد. هدف اقتصادی دیگر، ادغام کامل شبکه شهرک‌ها با اقتصاد داخلی اسرائیل است. پروژه‌هایی مانند احداث جاده‌های ویژه، مناطق صنعتی و پیوند شبکه برق و آب با تل‌آویو، بخشی از این طرح است. نتیجه آن، شکل‌گیری الگویی از آپارتاید اقتصادی است که فلسطینیان را از منابع و زیرساخت‌های حیاتی خود جدا می‌کند.
پیامدهای انسانی و اجتماعی برای فلسطینیان
پیامدهای این روند برای جامعه فلسطینی فاجعه‌بار است:
افزایش خشونت شهرک‌نشینان: بیش از ۲۲۰۰ مورد حمله در سال ۲۰۲۴ ثبت شده است.
تخریب منازل و زیرساخت‌ها: بیش از ۱۷۰۰ سازه فلسطینی در همان سال تخریب شد.
تشدید آوارگی داخلی: هزاران فلسطینی از زمین‌های خود رانده و در مناطق محصور ساکن شده‌اند.
سلب تدریجی حقوق مدنی: در مناطق تحت کنترل اسرائیل، فلسطینیان عملاً بدون تابعیت و حقوق برابر زندگی می‌کنند.
این وضعیت، از دید کارشناسان بین‌المللی، مصداق بارز نظام آپارتاید مدرن است؛ نظامی که دو رژیم حقوقی متفاوت برای ساکنان یک سرزمین واحد تعریف می‌کند.
واکنش‌های بین‌المللی و منطقه‌ای
هرچند جامعه جهانی در گفتار خود به‌شدت با الحاق مخالفت کرده، اما در عرصه عمل، واکنش‌ها عمدتاً نمادین بوده است. اتحادیه اروپا در سطح بیانیه از احتمال تعلیق توافق‌نامه شراکت اقتصادی با اسرائیل سخن گفته، اما تاکنون هیچ اقدام اجرایی مؤثری صورت نگرفته است. در جهان عرب نیز، بیانیه مشترک کشورهای اسلامی هرچند از لحاظ سیاسی مهم بود، اما فاقد ضمانت اجرایی است. در واقع، سکوت یا انفعال قدرت‌های بزرگ، به اسرائیل نوعی «مجوز ضمنی» داده تا روند الحاق را به‌صورت خزنده ادامه دهد.
عقب‌نشینی تاکتیکی نتانیاهو: تاکتیک موقت یا بازآرایی راهبردی؟
اعلام نتانیاهو مبنی بر تعلیق موقت طرح‌های الحاق، نشانه عقب‌نشینی واقعی از پروژه نیست، بلکه نوعی تنظیم مجدد این طرح در مسیر استراتژیک بلندمدت است. نتانیاهو در مواجهه با فشارهای آمریکا و بیم از تحریم‌های احتمالی اروپا، تصمیم گرفت اجرای رسمی را به تأخیر اندازد، در حالی که اقدامات میدانی از توسعه شهرک‌ها تا تغییرات اداری همچنان ادامه دارد. به تعبیر گزارش گروه بحران‌های بین‌المللی، این سیاست همان چیزی است که «الحاق بدون اسم و نامگذاری» نامیده می‌شود: یعنی ایجاد واقعیت‌های غیرقابل بازگشت، بی‌آنکه اعلام رسمی صورت گیرد.
نتیجه
طرح الحاق کرانه باختری نه اقدامی مقطعی، بلکه بخشی از راهبرد بلندمدت اسرائیل برای تثبیت طرح «اسرائیل بزرگ» است. گرچه فشارهای بین‌المللی نتانیاهو را ناگزیر به عقب‌نشینی موقت کرده است، اما واقعیت میدانی نشان می‌دهد که روند «الحاق تدریجی» همچنان ادامه دارد. در غیاب اقدام عملی از سوی جامعه جهانی، خطر تبدیل اشغال موقت به آپارتاید دائمی بیش از هر زمان دیگری جدی است. تنها راه مهار این روند، پیوند میان مواضع سیاسی و اقدامات ملموس از تحریم تسلیحاتی گرفته تا تعلیق توافق‌های تجاری است. در غیر این صورت، نقشه سیاسی فلسطین ممکن است برای همیشه دستخوش تغییراتی شود که بازگشت از آن دیگر ممکن نباشد.
کد خبر 6632226 
محمدرضا مرادی
-
دستور نتانیاهو برای توقف بررسی طرح الحاق کرانه باختری
-
هشدار ترامپ خطاب به اسرائیل: حمایت‌های آمریکا را از دست می‌دهید
-
معاون ترامپ: اقدام اسرائیل احمقانه بود
-
حماس: تحرکات اشغالگران برای الحاق کرانه باختری باطل و غیرقانونی است
-
زارعی: یک درصد درآمد شرکت‌های معدنی به ورزش خراسان رضوی اختصاص می یابد
-
برگزاری نخستین جشنواره «لکوکاپ» خلاقیت‌های علمی و پژوهشی در کردستان
-
تجلیل از دست اندرکاران ستاد اربعین آذربایجان شرقی در تبریز
-
روایت تروریست‌ها از عملیات ترور بخشدار گوهرکوه خاش
-
حجت الاسلام میرزایی:انسجام در جنگ ۱۲ روزه توطئه دشمنان را نقش برآب کرد
-
حاجب‌فرد: مقابله قاطع با کشت گیاهان غیرمجاز در دیلم ضروری است
-
پزشکیان: بدترین وضعیت اقتصادی کشور قرار داریم؛بد هزینه می کنیم
-
نایب قهرمانی کشتی گیر فرنگی کار ایران در مسابقات زیر ۲۳ سال آسیا
-
اتمام پروژه‌های نیمه‌تمام اولویت اصلی شهرداری و شورای شهر زنجان است
-
سرباز هتاک مرز میلک دستگیر شد
-
دلیل حضور اندک طارمی در بازی با بارسلونا مشخص شد
-
بارش‌های پراکنده باران در کشور طی ۵ روز آینده
-
رئیس جمهور وارد ارومیه شد
-
محسن چاوشی تک آهنگ «بامداد خمار» را منتشر کرد
-
شکاف دمایی کشور از زیر صفر درجه تا بالای ۴۰ درجه
-
ورزشکار موی تای ایران درگذشت
-
فراخوان حمایت از توسعه فناوری و کاربردهای هوش مصنوعی در حوزه آب
-
لحظه آزادی مهدیه اسفندیاری از زندانی در فرانسه
-
مدافع فجرسپاسی دیدار با استقلال را از دست داد
-
گل های بازی استقلال ۲- ۰ الوحدات
-
روزنامه‌های ورزشی پنج‌شنبه یکم آبان ۱۴۰۴
-
روزنامه‌های اقتصادی پنج‌شنبه یکم آبان ۱۴۰۴
-
روزنامه‌های صبح پنج‌شنبه یکم آبان ۱۴۰۴
-
روزنامه‌های ورزشی چهارشنبه ۳۰ مهر ۱۴۰۴
-
روزنامه‌های اقتصادی چهارشنبه ۳۰ مهر ۱۴۰۴
- سرور اچ پی
- مانتو
- هتل های تهران
- حرف آخر
- مهرینو
- تهران تایمز
- روزنامه آگاه