به گزارش مشرق، اندیشکده تهران در مطلبی در تلگرام نوشت:

روابط ترکیه و آمریکا، مدت‌هاست از چارچوب مفاهیمی مانند «اتحاد» یا «شراکت استراتژیک» فاصله گرفته و تحت تاثیر انتظارات شخصی و وضعیت روانی اردوغان- ترامپ قرار گرفته است. ماندگاری ۲۳ ساله اردوغان در قدرت و تمایل ترامپ برای ایجاد یک برَند سیاسی، تاثیرگذاری روابط شخصی بر مناسبات آنکارا- واشنگتن را تشدید کرده است. دیدار ۲۵ سپتامبر میان اردوغان و ترامپ در کاخ سفید نتیجه دوستی شخصی میان دو رئیس جمهور با واسطه‌گری پسر ترامپ در استانبول بوده است.

پیچیدگی روابط

واشنگتن در سال ۲۰۱۹ در اعتراض به خرید سامانه‌های اس-۴۰۰ روسی، آنکارا را از پروسه تولید و خرید جنگنده‌های اف-۳۵ حذف نمود. ترکیه پس از ناامیدی از دریافت جنگنده‌های اف- ۳۵ در پی خرید ۴۰ فروند جنگنده اف-۱۶ و یوروفایترهای اروپایی بوده است. اما ترامپ اخیراً در شبکه‌ اجتماعی خود بیان کرده است که «ما در حال کار بر روی بسیاری از قراردادهای تجاری و نظامی با رئیس‌جمهور ترکیه هستیم؛ از جمله خرید گسترده هواپیماهای بوئینگ و یک قرارداد بزرگ اف-۱۶، مذاکره در مورد فروش اف-۳۵ نیز ادامه دارد» اما اگر آمریکا قصد فروش اف-۳۵ به آنکارا را داشته باشد؛ خرید گسترده جنگنده‌های اف-۱۶ منطقی نخواهد بود؛ مگر این که مذاکره در مورد دریافت یک ترکیب منطقی از اف-۱۶ و اف-۳۵ در جریان باشد. لذا ابهامات جدی در این خصوص مطرح است.

در حال حاضر معامله شرکت بوئینگ با ترکیه بیشترین اولویت را برای ترامپ دارد. برخی از رسانه‌های ترکیه آماری بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ بوئینگ را برای خریداری مطرح کرده‌اند. ارزش چنین قراردادی رقمی بین ۳۰ تا ۳۵ میلیارد دلار خواهد بود که به احتمال زیاد ترامپ آن را به عنوان پیش شرط فروش جنگنده‌ها می‌داند. در عین حال، برخی رسانه‌های ترکیه از توافق اولیه «ترکیش ایرلاینز» با دو شرکت «بوینگ» و «لاکید مارتین» آمریکا خبر داده‌اند.

‌انگیزه‌های شخصی

اردوغان برای حفظ قدرت، در پی هر کنش دیپلماتیکی برای مصارف داخلی است. رقبای اردوغان وی را به انزوای بین‌‍‌المللی و فاصله گرفتن از شرکای سنتی(آمریکا) متهم می‌کنند. برای پاسخ به این انتقادات، محتوای تصویری از نشست اردوغان در کاخ سفید، می‌تواند بارها در قالب مستند و تبلیغ انتخاباتی بازپخش شود؛ تا بدین وسیله اردوغان را در صف اول دیپلماسی جهان نشان دهند. همچنین اردوغان در صورت موفقیت در دریافت جنگنده‌های اف-۳۵ در جبهه مخالفان داخلی شکاف ایجاد نموده و اقدامات قضایی علیه شهرداران مخالف را تشدید خواهد کرد.

ترامپ نیز تلاش دارد؛ نفوذ سیاسی خود را حتی بعد از دوران ریاست جمهوری حفظ کند. وی از طریق «مدیریت رهبرانی چون اردوغان» می‌تواند خود را به عنوان پدرخوانده‌ی جناح MAGA معرفی کند و نامزد مورد نظر خود را در انتخابات ۲۰۲۸ تقویت کند. به علاوه انتخابات میان دوره سنا در سال ۲۰۲۶ برگزار خواهد شد. اگر قراردادهای تسلیحاتی به ایالت‌هایی با صنایع نظامی منفعت برساند، نمایندگان جمهوری‌خواه در این ایالت‌ها به شدت از آن بهره تبلیغاتی خواهند برد.

معادلات ساختاری

بر خلاف انگیزه‌های شخصی که نقش پیشران در روابط ایفا کرده است، معادلات منطقه‌ای بیشتر به شکل بازدارنده عمل کرده‌اند. بعد از فروپاشی حکومت اسد، بسیاری از اطلاعات تائید نشده حکایت از حملات پی‌درپی اسرائیل به مواضع ترکیه در سوریه دارد. سایر محدودیت‌های ساختاری در غرب آسیا که به عنوان عامل بازدارنده در روابط ترکیه و آمریکا عمل می‌کند شامل حمایت آمریکا از کردها، مساله قبرس و وضعیت غزه است. آنکارا انتظار دارد که آمریکا هر گونه حمایت از YPG و PYD را در راستای پروژه موسوم به «ترکیه بدون ترور» متوقف کند.

همچنین آنکار انتظار دارد که ترامپ تحریم‌های تسلحیاتی قبرس شمالی را نیز لغو نماید. در حالی که یونان به عنوان عضو ناتو به شدت مخالف چنین اقدامی است. همچنین، طرح اسرائیل برای اشغال کرانه باختری و نوار غزه همچنان از موضوعات مورد مناقشه مرتبط با ساختار منطقه است. در کنار تمام موانع ساختاری به احتمال زیاد انتظار اصلی اردوغان از ترامپ تعریف یک مکانیسم پیشگیری از اقدامات تهاجمی اسرائیل در سوریه بوده است.

دستاوردهای احتمالی

ترامپ و اردوغان به واسطه انگیره‌های قدرت‌طلبانه نه می‌توانند از رابطه با یکدیگر چشم‌پوشی کنند، و نه به لحاظ محدودیت‌های ساختاری می‌توانند شرکای راهبردی یکدیگر باشند. بنابراین دیدار اخیر اگرچه دستاوردهای اقتصادی داشته باشد؛ اما تبدیل توافقات اقتصادی به مناسبات راهبردی از رهگذر ارتباط شخصی دشوار است.

*بازنشر مطالب شبکه‌های اجتماعی به منزله تأیید محتوای آن نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان از فضای این شبکه‌ها منتشر می‌شود.