طرح صلح ابراهیم خائنانه است و ایران هیچ‌وقت به آن نخواهد پیوست/ هیچ انسان عاقلی پیشنهاد آمریکا درباره اسنپ‌بک را نمی‌پذیرفت
«سیدعباس عراقچی» وزیر امور خارجه امشب ۱۹ مهر با حضور در برنامه «گفتگوی ویژه خبری» شبکه خبر به مجموعه‌ای از پرسش‌ها درباره تحولات روز پاسخ داد.
به گزارش مشرق، وزیر امور خارجه در گفت‌وگوی ویژه خبری درباره آتش‌بس در غزه گفت: اینکه تحلیل ما نسبت به آینده چیست، یک بحث است و اینکه آنچه که فعلاً دارد اتفاق می‌افتد، بحث دیگری است. ما همیشه از هر طرحی، هر اقدامی که منجر به توقف این جنایات علیه مردم غزه بشود، منجر به توقف این نسل‌کشی بشود، همیشه حمایت کرده‌ایم. هیچ‌کسی نیست که البته حمایت نکند از اینکه این همه جنایت، این همه به‌هرحال نسل‌کشی و تخریبی که علیه غزه دارد صورت می‌گیرد، باید قطع شود. از قطع این‌ها همه حمایت کرده‌اند و می‌کنند. موضع جمهوری اسلامی هم همین بوده و همیشه ما در همه مجامع بین‌المللی، در روابط دوجانبه‌مان با کشورهای دیگر، در مذاکراتی که داشتیم، همیشه بر این تأکید کرده‌ایم که باید اقداماتی اتخاذ شود که جلوی این جنایتکاران گرفته شود.
وی ادامه داد: بنابراین هر طرحی که در این جهت باعث توقف جنایت بشود، از نظر ما، ما همیشه حامی بوده‌ایم و حمایت کرده‌ایم. اما اینکه در آینده آیا این طرح چه اهدافی در نظر دارد و چه مراقبت‌هایی باید صورت بگیرد، طبیعی است که ما نظرات خود را گفته‌ایم. هیچ اعتمادی به رژیم صهیونیستی وجود ندارد. موارد مکرری از آتش‌بس بوده در گذشته، در جاهای مختلف، به‌ویژه در لبنان، مورد آخرش که شاهد بودیم، توسط این رژیم شکسته شده، به جنایات خود ادامه داده است. لذا طبیعی است که ما هشدارهای لازم را در این خصوص داده‌ایم و باز هم خواهیم داد.
رئیس دستگاه دیپلماسی خاطر نشان کرد: فعلاً فاز اول تا الآن اجرا شده، عملیات جنگی متوقف شده، آن عقب‌نشینی اولیه‌ای که باید صورت می‌گرفته، انجام گرفته است. البته هنوز بیش از پنجاه درصد خاک غزه در اشغال نیروهای اسرائیلی است و جای تردید جدی وجود دارد که در آینده این عقب‌نشینی‌ها کامل خواهد شد یا نه. قرار است که در این روزها تبادل اسرا و زندانیان انجام شود.
عراقچی با اشاره به اینکه ما همیشه حامی مقاومت بوده‌ایم، همیشه از مردم غزه، از مردم فلسطین، از گروه‌های مقاومت حمایت کرده‌ایم، گفت: الآن هم این تصمیمی است که گروه‌های مقاومت گرفته‌اند و از نظر ما هر تصمیمی که ـ همان‌طور که عرض کردم ـ منجر به توقف جنایات بشود، در جهت احقاق حقوق مردم فلسطین باشد، در جهت کمک‌رسانی به غزه باشد، طبیعی است که ما دلیلی نداریم با آن مخالفت بکنیم. ما همیشه خواهان همین توقف جنایات و کمک‌رسانی به مردم غزه بوده‌ایم. مقاومت خود تصمیم گرفته این آتش‌بس را انجام دهد و به نظر من، به‌هرحال، این تصمیم متعلق به مردم فلسطین است و هیچ‌کسی به‌جای آن‌ها هم نمی‌تواند تصمیم بگیرد.
موضع ایران در قبال آتش‌بس در غزه موضعی جامع و واقع‌گرایانه است
وزیر امور خارجه در پاسخ به پرسش مجری با اشاره به اینکه موضع‌گیری وزارت امور خارجه درباره این طرح موضعی میانه نیست بلکه یک موضع‌گیری واقع گرایانه است، گفت:ما از هر اقدامی که منجر به توقف جنایات و نسل‌کشی شود، از آغاز کمک‌رسانی به مردم غزه، شروع بازسازی و برداشتن گام‌هایی در راستای احقاق حقوق مردم فلسطین حمایت می‌کنیم. در عین حال، نسبت به ترفندها و خیانت‌های رژیم صهیونیستی در قبال توافق‌هایی که در گذشته وجود داشته و اکنون نیز مطرح است، هشدار نیز می‌دهیم.
وی ادامه داد: اتفاقاً برخی جوانب طرح موجود این هشدار را به ما می‌دهد که در آینده، ممکن است احقاق حقوق مردم فلسطین به شکل مطلوب و واقعی صورت نگیرد. این هشدارها را ما پیش‌تر نیز اعلام کرده‌ایم. در بیانیه‌ای که وزارت امور خارجه منتشر کرد، بر نکته‌ای دیگر نیز تأکید شده است و آن اینکه این آتش‌بس و توافق، هرچند توسط گروه‌های مقاومت صورت گرفته، اما به هیچ‌وجه نافی مسئولیت جامعه جهانی در مجازات جنایتکاران در غزه نیست.
عراقچی افزود: این‌گونه نیست که این توافق، عاملان جنایات را تبرئه کرده باشد. احکام دادگاه‌های بین‌المللی در خصوص نخست‌وزیر رژیم جعلی صهیونیستی باید پیگیری شود و رسیدگی به جنایات انجام‌شده در غزه ضرورت دارد. بنابراین، موضع جمهوری اسلامی ایران یک موضع جامع است؛ هم حمایت از جنبه‌های مثبت این روند را شامل می‌شود، هم هشدار نسبت به آینده را در بر دارد و هم یادآور ضرورت مجازات جنایتکاران و پاسخ‌گویی آنان در برابر جامعه جهانی است.
درباره هیچ موضوعی خارج از مسئله هسته‌ای، به‌ویژه در ارتباط با مقاومت، با آمریکایی‌ها یا هیچ طرف دیگری مذاکره‌ای نداشته‌ایم
وزیر امور خارجه در پاسخ به پرسشی پیرامون سخنان اخیر ترامپ درباره ایران گفت: برداشتی که آقای ترامپ از بیانیه وزارت امور خارجه و موضع جمهوری اسلامی ایران داشته و بیان کرده، به خود ایشان مربوط است. بله، ما تعارف نداریم؛ از بخشی از آن حمایت کرده‌ایم، آن بخشی که مربوط به توقف جنایات می‌شود. برداشتی که آن‌ها داشته‌اند صرفاً بر اساس مواضع علنی ما بوده است. هیچ پیامی رد و بدل نشده و هیچ مذاکره‌ای صورت نگرفته است.
وی ادامه داد: البته در مقاطعی از گذشته، آمریکا تلاش داشت موضوعات مختلف را با یکدیگر پیوند بزند؛ از جمله ترکیب مسائل منطقه‌ای با موضوع مذاکرات هسته‌ای اما ما همواره قاطعانه تأکید کرده‌ایم که مذاکرات ما صرفاً در حوزه هسته‌ای است، چه در گذشته و چه در دوره اخیر، هیچ‌گاه، در هیچ سطحی، درباره هیچ موضوعی خارج از مسئله هسته‌ای، به‌ویژه در ارتباط با مقاومت، با آمریکایی‌ها یا هیچ طرف دیگری مذاکره‌ای نداشته‌ایم.
طرح ابراهیم هیچ تناسبی با آرمان‌های ما ندارد و پیوستن ایران به آن هرگز اتفاق نخواهد افتاد
سیدعباس عراقچی درباره ادعای رئیس‌جمهور آمریکا مبنی بر امکان پیوستن ایران به طرح موسوم به ابراهیم گفت: آقای ترامپ معمولاً موضوعاتی را که به آن‌ها علاقه‌مند است، در قالب‌های مختلف بیان می‌کند. طرح «ابراهیم» گرچه با یک نام مقدس آمیخته شده اما بنیان این طرح خائنانه است؛ طرحی برای محروم کردن مردم فلسطین از حقوق مشروع خود، شناسایی یک رژیم جعلی و اشغالگر، و عادی‌سازی روابط با رژیمی اشغالگر، جنایتکار، نسل‌کش و کودک‌کش.
وی ادامه داد: رژیم صهیونیستی جرمی نمانده که مرتکب نشده باشد و هر صفتی در این زمینه برازنده آن است. موضع جمهوری اسلامی ایران از ابتدا کاملاً روشن بوده و همچنان نیز روشن است؛ این طرح هیچ تناسبی با آرمان‌های ما ندارد و هرگز چنین اتفاقی نخواهد افتاد.
تردید جدی در خصوص اجرای فازهای بعدی توافق آتش‌بس وجود دارد
سیدعباس عراقچی خاطرنشان کرد: دولت فعلی آمریکا نشان داده است که مواضعش به‌طور مداوم تغییر می‌کند؛ صحبت‌ها و ادعاهایشان مرتب دگرگون می‌شود. ما این مسئله را هم در رابطه با خود ایران و مذاکراتی که انجام شد، به‌صورت عینی تجربه کرده‌ایم و هم در سایر زمینه‌ها شاهد آن بوده‌ایم.
وی ادامه داد: در خصوص غزه نیز همین‌گونه است. اکنون، چه در سخنان رئیس‌جمهور آمریکا و دیگر مقامات آمریکایی و چه در طرحی که ارائه داده‌اند، قول‌ها و وعده‌های زیبایی درباره آینده مطرح شده است؛ از بازسازی گرفته تا احقاق حقوق مردم فلسطین اما واقعاً جای تردید جدی وجود دارد. نه اینکه فقط ما تردید داشته باشیم، تقریباً با هر مقام خارجی که گفت‌وگو می‌کنم، از جمله بسیاری از وزرای خارجه منطقه، همگی در مورد فازهای بعدی این توافق ابراز تردید می‌کنند.
وزیر خارجه افزود: به همین دلیل است که اگر دقت کرده باشید، همه مسئولان منطقه، همه کسانی که در مذاکرات آتش‌بس نقش داشته‌اند و حتی نیروهای مقاومت، فعلاً تنها از فاز اول صحبت می‌کنند. کاملاً روشن است که پس از پایان این مرحله، مراحل دشوارتری آغاز خواهد شد و آن زمان است که باید دید مقامات آمریکایی و سایر طرف‌ها تا چه اندازه به ادعاها و وعده‌هایی که داده‌اند پایبند خواهند ماند.
«توافق جامع» از نظر ایران اساساً موضوعیتی ندارد
سیدعباس عراقچی درباره پیشنهاد مطرح شده از سوی غرب درباره توافق جامع گفت: «توافق جامع» را اصلاً قبول نداریم؛ زیرا توافق جامع نتیجه مذاکرات جامع است و ما هیچ‌گاه مذاکرات جامع نداشته‌ایم. نه با گروه ۵+۱ در گذشته، نه با سه کشور اروپایی در حال حاضر و نه با آمریکایی‌ها. ما فقط درباره موضوع هسته‌ای خود مذاکره کرده‌ایم و در صورت لزوم، اگر منافع کشور اقتضا کند، در آینده نیز صرفاً در همین زمینه مذاکره خواهیم کرد.
وی ادامه داد: بنابراین، بحث «توافق جامع» از نظر ما اساساً موضوعیتی ندارد. ما نه این واژه را درک می‌کنیم که منظورشان چیست، و نه آن را قبول داریم. مذاکره، فقط و فقط در مورد برنامه هسته‌ای ایران اگر شکل بگیرد، در همان چارچوب خواهد بود، چنان‌که در گذشته نیز همین‌گونه بوده است.
وزیر خارجه گفت: اما درباره اینکه دوباره مذاکراتی آغاز شود، باید گفت؛ خودِ همان سه کشوری که این ادعا را دارند، باید توضیح دهند که چرا ما باید دوباره با آن‌ها مذاکره کنیم. ما پیش‌تر مذاکره کردیم، توافقی داشتیم، اما آمریکا از آن خارج شد و سه کشور اروپایی نیز نتوانستند به تعهدات خود عمل کنند و آن را نقض کردند. ما هم در واکنش به نقض آن‌ها، تعهدات خود را کاهش دادیم.
رئیس دستگاه دیپلماسی یادآور شد: آن‌ها اکنون تنها ابزاری را که در اختیار داشتند، استفاده کرده‌اند؛ همان ابزاری که می‌دانستند اگر به کار ببرند، دیگر اروپا نقشی در موضوع هسته‌ای ایران نخواهد داشت و امکانی برای ایفای نقش در مذاکرات نخواهد ماند. برای همین هم تا آخرین لحظه حدود ده سال صبر کردند. بنابراین، اکنون که می‌گویند آماده‌اند تا دوباره مذاکرات را آغاز کنند، واقعاً نمی‌دانیم به چه دلیل باید با آن‌ها مذاکره کنیم، چه اقدامی می‌توانند انجام دهند و اساساً چه نقطه مثبتی در مذاکره با آن‌ها وجود دارد؟
وی ادامه داد: پاسخ ما به درخواست آن‌ها قبلاً هم داده شده است؛ چه در دیدارهای حضوری، چه در نیویورک، و چه پیش از آن. اکنون نیز در جلسه‌ای که با رؤسای نمایندگی‌های خارجی مقیم تهران داشتم، تصریح کردم که ما هیچ زمینه‌ای برای مذاکره با سه کشور اروپایی در حال حاضر نمی‌بینیم و اصولاً مفهومی به نام سه کشور موسوم به «E3» الان دیگر برای ما موضوعیت ندارد. ما با کشورهای اروپایی مواجه هستیم و روابط خود را با هر یک از آن‌ها بر اساس منافع جمهوری اسلامی ایران تنظیم می‌کنیم. واقعا و فعلا هم به دنبال بحث هسته‌ای نیستیم و اساساً موضوعیتی برای مذاکره با سه کشور قائل نیستیم.
در حال حاضر زمینه‌ای برای مذاکره با اروپایی‌ها نمی‌بینیم/آماده گفت‌وگویی منصفانه و متوازن با آمریکا هستیم
وزیر امور خارجه با اشاره به اینکه ما هیچ‌گونه تماسی در هیچ زمینه دیگری با طرف آمریکایی نداشته و نداریم، گفت: تنها در دوران جنگ، به دلیل درگیری‌ها و ضرورت انتقال پیام‌هایی خاص، از کانال موجود میان من و آقای ویتکاف استفاده شد. آنچه من تکذیب کردم، در پاسخ به ادعای یک روزنامه عربی بود که از تماس‌های تلفنی بین من و آقای ویتکاف و مذاکراتی درباره مسائل جاری سخن گفته بود. این ادعا را همان زمان تکذیب کردم و اکنون نیز بار دیگر تأکید می‌کنم که هیچ تماس، به‌ویژه تماس تلفنی، وجود نداشته و در حال حاضر نیز وجود ندارد.
وی ادامه داد: البته تبادل پیام، چه در گذشته و چه اکنون، از طریق واسطه‌ها ادامه دارد. همان‌طور که برخی کشورهای اروپایی نیز خواهان مذاکره بوده‌اند. با این حال، همان‌طور که پیش‌تر هم عرض کردم، در حال حاضر زمینه‌ای برای مذاکره با اروپایی‌ها نمی‌بینیم.
عراقچی افزود: موضع ما در برابر آمریکا همواره روشن بوده است؛ اگر آن‌ها آمادگی داشته باشند از موضعی برابر، برای دستیابی به منافع مشترک و بر پایه احترام متقابل مذاکره کنند، و اگر مذاکره را با دیکته کردن اشتباه نگیرند و آماده گفت‌وگویی منصفانه و متوازن باشند، ما نیز آمادگی انجام چنین مذاکره‌ای را خواهیم داشت
اگر طرح مذاکراتی ارائه شود که منافع ایران را تأمین کند حتماً آن را بررسی خواهیم کرد
وزیر امور خارجه درباره مذاکره با آمریکا و شروط این کشور توضیح داد: بار دیگر تکرار می‌کنم که موضوع مذاکرات ما فقط هسته‌ای است؛ همیشه همین‌طور بوده، الان هم همین است و هیچ موضوع دیگری را هیچ‌گاه در آن وارد نکرده‌ایم. این موضع همیشگی ماست. در خصوص مذاکرات با آمریکا نیز، به دلیل آنچه در نیویورک اتفاق افتاد و مسائل بعدی، واقعاً زمینه‌ای برای شروع مذاکره نمی‌بینیم؛ مگر اینکه طرحی ارائه شود که بتواند منافع ما را تأمین کند. در آن صورت، حتماً آن را بررسی خواهیم کرد.
وزیر امور خارجه ایران در بخشی از صحبت‌های خود با اشاره به اقدامات ایران و وزارت خارجه برای جلوگیری از اجرای اسنپ‌بک گفت: «رایزنی‌ها و گفت‌وگوها در نیویورک انجام شد و ما اعلام کردیم که آماده هستیم که اگر بحث اسنپ‌بک و بازگشت قطعنامه‌ها منتفی شود، در مورد مواد ۶۰ درصد مذاکره کنیم و ترتیباتی در این ارتباط انجام شود.»
وی افزود: «موضع آمریکایی‌ها این بود که اگر ایران مواد ۶۰ درصد خود را تحویل دهد، ۶ ماه اجرای اسنپ بک را به تاخیر می‌اندازند که این یک موضع زیاده خواهانه بود و ۱۰۰ درصد غیرمنطقی بود و به همین دلیل مذاکرات به نتیجه نرسید. من به طرف‌های واسطه نیز گفتم که هیچ انسان عاقلی این پیشنهاد را نمی‌پذیرد و اگر آمادگی داشته باشند که بحث اسنپ بک برای همیشه منتفی شود و قطعنامه ۲۲۳۱ لغو شود آن موقع این درخواست‌ها قابل بررسی است ولی آمریکایی‌ها این را قبول نکردند.»
ویتکاف پیغام داد که آمادگی دارد با ایران مذاکره مستقیم و رو در رو انجام دهد/ شروطی برای برگزاری این دیدار گذاشتیم و او نپذیرفت
وزیر امور خارجه با اشاره به اینکه این درخواست از سوی آمریکایی‌ها مطرح شد، گفت: به‌طور مشخص، آقای ویتکاف پیغام داد که آمادگی دارد با ایران مذاکره مستقیم و رو در رو انجام دهد. پاسخ ما این بود که، همانند گذشته که مذاکرات در قالب چندجانبه و با حضور مجموعه‌ای از کشورها انجام می‌شد، ما نیز آمادگی داریم در چنین چارچوبی گفت‌وگو کنیم؛ به شرط آنکه سه کشور اروپایی نیز در این نشست حضور داشته باشند و آقای گروسی نیز، به دلیل ماهیت فنی و موضوع مواد هسته‌ای، در جلسه شرکت کند. ما اعلام کردیم در چنین چارچوبی آمادگی مذاکره داریم.
وی افزود: اما ایشان این شرط را نپذیرفت و حاضر نشد در چنین جمعی حضور پیدا کند. در واقع، درخواست اولیه از جانب او بود، اما ما شروطی برای برگزاری این دیدار گذاشتیم و او نپذیرفت. دلیلش هم این بود که اصرار داشت پیش از برگزاری جلسه، ما درخواست‌های آنان را بپذیریم و سپس وارد مذاکره شویم. من در پاسخ گفتم که در همه جای دنیا، ابتدا مذاکره صورت می‌گیرد و سپس توافق حاصل می‌شود؛ نه برعکس. انتظار داشت ابتدا توافق کنیم و بعد مذاکره کنیم، که این دیگر مذاکره نیست، بلکه نوعی دیکته‌کردن است.
عراقچی خاطرنشان کرد: به او گفتم، بیایید دور میز بنشینیم، نمایندگان اروپایی‌ها و آژانس هم حضور داشته باشند، مذاکره کنیم و ببینیم به چه نتیجه‌ای می‌رسیم. اما او این پیشنهاد را رد کرد و حاضر نشد در جلسه شرکت کند. ما نیز گفتیم که اگر قرار است چنین مذاکره‌ای صرفاً در قالب تحمیل باشد، همان بهتر که اصلاً برگزار نشود.
وزیر خارجه گفت: در نتیجه، تأکید می‌کنم که درخواست ملاقات حضوری از طرف آقای ویتکاف مطرح شد. ما شرط حضور سایر طرف‌ها را گذاشتیم، اما او نپذیرفت و در دیدار شرکت نکرد. دلیل آمادگی ما برای حضور در آن قالب این بود که نشان دهیم حتی مذاکره مستقیم نیز الزاماً راهگشا نیست. این را باید صریح بگویم، چون برخی تصور می‌کردند که اگر مذاکره مستقیم انجام شود، نتیجه بهتری به‌دست می‌آید؛ در حالی که ما برای همین هم اعلام آمادگی کردیم، اما دیدیم که طرف آمریکایی حتی در مذاکره مستقیم نیز به جای گفت‌وگو، قصد تحمیل داشت و وقتی با مخالفت ما روبه‌رو شد، از شرکت در جلسه خودداری کرد.
زیاده‌خواهی غرب، مذاکرات نیویورک را به بن‌بست برد
سیدعباس عراقچی درباره تلاش‌های وزارت امور خارجه برای جلوگیری از بازگشت قطعنامه‌ها گفت: این موضوع را برای اینکه بهانه‌ای به دست کسی نبوده و اتمام حجتی با خود و مردم ایران انجام داده باشیم، پذیرفتیم که با آژانس همکاری کنیم که اگر آن‌ها این اقدام غیرقانونی را انجام دادند؛ هیچ بهانه‌ای جز زیاده‌خواهی نداشته باشند. توافق قاهره را من شخصاً امضا کردم. چارچوب جدیدی برای مذاکره مستقیم در قالب جمعی اعلام آمادگی کردیم تا هیچ بهانه‌ای باقی نماند. پیشنهادات معقولی ارائه دادیم. تعبیری که آقای مکرون در خبرها به کار برد، این بود که «ایران پیشنهاد معقول و منطقی (Reasonable) ارائه کرده است.»
وی ادامه داد: اما وقتی پرسیده شد چرا پس آن را نمی‌پذیرند، دلیلی کاملاً غیرمنطقی آورد و مدعی شد که مشخص نیست که نظر وزیر امور خارجه با نظر حاکمیت یکی باشد! واقعاً چنین استدلالی غیرقابل قبول و غیرمنطقی بود. اگر پیشنهاد ما عاقلانه است، بگویند می‌پذیریم تا ببینند حاکمیت پشت وزیر امور خارجه می‌ایستد یا نه. چون نمی‌توانستند پیشنهاد کاملاً منطقی، متوازن و منصفانه ما را رد کنند، دلایل بی‌پایه دیگری مطرح کردند. ما برای جلوگیری از اجرای اسنپ‌بک و بازگشت قطعنامه‌های قبلی، همه تلاش خود را انجام دادیم و از تمام راه‌های ممکن را رفتی تنها جایی که ایستادگی کردیم، جایی بود که پای منافع ملت ایران در میان بود. در غیر این صورت، پیشنهاد ما کاملاً معقول و منصفانه بود.
عراقچی خاطرنشان کرد: ما حتی برای برگزاری ملاقات دسته جمعی با حضور آمریکایی‌ها به‌صورت رودررو آمادگی داشتیم. برای همکاری با آژانس نیز آماده بودیم. اکنون هیچ بهانه‌ای وجود ندارد که کسی بگوید جمهوری اسلامی ایران در این موضوع کوتاهی کرده است. ما فقط از برنامه، منافع و حقوق ملت ایران دفاع کردیم، محکم ایستادیم و از موضع خود کوتاه نیامدیم. در تمام جلساتی که در این مدت داشتم، چه با نمایندگان مجلس و چه در سایر محافل، گفتم که آن‌ها می‌خواستند مواد غنی‌شده ۶۰ درصد ما را بگیرند و در مقابل، فقط قطعنامه ۲۲۳۱ را برای 6 ماه تمدید کنند، یعنی زمان اجرای اسنپ‌بک را به تأخیر بیندازند. همه پذیرفتند که این درخواست کاملاً غیرمنطقی و غیرمنصفانه بوده و نباید پذیرفته می‌شد. در مقابل، ما پیشنهاد منصفانه‌ای ارائه دادیم، اما آن‌ها بودند که نپذیرفتند.
وی با اشاره به اینکه، حجت کاملا تمام است، گفت: همان‌طور که در گذشته و در حمله به ایران مردم ایران دیدند جمهوری اسلامی ایران اهل مذاکره و منطق بود و آن‌ها بودند که در میانه مذاکرات حمله کردند، اکنون نیز مردم ایران شاهد هستند که ما برای جلوگیری از یک اقدام زیاده‌خواهانه و غیرقانونی، همه تلاش‌های ممکن را انجام دادیم و تمام مسیرهای قانونی را پیمودیم. اما آن‌ها از زیاده‌خواهی خود دست نکشیدند و ما ناچاراً ایستادگی کردیم.
پرچم مذاکره همواره در دست ما بوده است
وزیر امور خارجه با اشاره به اینکه اگر قرار باشد آمریکایی‌ها بخواهند مجدداً به مذاکره بازگردند، ما موضع خود را روشن بیان کرده‌ایم، گفت: اروپایی‌ها در عمل نشان داده‌اند که دیگر هیچ اختیاری از خود ندارند. جالب است که همین اروپایی‌ها، برای آنکه از ابزارهای خود استفاده نکنند، از ما خواستند که مستقیماً با آمریکا مذاکره کنیم. من در دیدارهایم بارها این موضوع را به خودشان یادآوری کرده‌ام و گفته‌ام شما می‌خواهید ما مذاکره کنیم، اما نه با شما، بلکه با طرف دیگری! این واقعاً نشان می‌دهد که خودشان نیز به ناتوانی‌شان در پیشبرد مذاکرات واقف‌اند و می‌دانند گفت‌وگو با اروپا عملاً ثمری ندارد و مذاکره باید با طرفی دیگر صورت گیرد.
وی ادامه داد: اکنون هم اگر پیشنهادی از سوی هر طرفی ارائه شود که متوازن، منصفانه، معقول و منطقی باشد، از موضع برابر و بر پایه احترام متقابل انجام گیرد و منافع ایران را در بر داشته باشد، ما همواره اهل گفت‌وگو بوده‌ایم. پرچم مذاکره همواره در دست ما بوده است و امروز نیز تأکید می‌کنم، اگر پیشنهادی معقول و منصفانه ارائه شود، ما قطعاً آن را بررسی خواهیم کرد.
ما از حق غنی‌سازی مردم ایران نمی‌گذریم
سیدعباس عراقچی درباره ایستادن بر سر اصول و حقوق مردم ایران گفت: حقوق مردم ایران برای ما خط قرمز است. ما از حق غنی‌سازی مردم ایران نمی‌گذریم. اما اگر قرار باشد درباره شفاف‌سازی گفت‌وگو کنیم و در این زمینه اعتمادسازی انجام دهیم؛ به این معنا که غنی‌سازی ما صرفاً برای مقاصد صلح‌آمیز است، آمادگی داریم. پیش‌تر نیز چنین همکاری‌هایی انجام داده‌ایم.
وی ادامه داد: به شرط آنکه به حق ما احترام بگذارند و سپس بگویند، برای مثال، اگر اقداماتی انجام شود که اطمینان حاصل شود غنی‌سازی ایران به سمت مصارف نظامی نخواهد رفت، ما این موارد را بررسی خواهیم کرد؛ چراکه این نوع پیشنهادها منطقی است، به شرطی که در مقابل، آن‌ها نیز برای ما اعتمادسازی کنند و تحریم‌های ظالمانه‌ای را که اعمال کرده‌اند، مرتفع سازند. پیشنهاداتی که بر اساس یک سازوکار و فرمول منصفانه، متعادل و متوازن ارائه شوند، از نظر ما قابل بررسی خواهند بود.
مذاکره با آمریکا در چنین شرایطی، به بن‌بست می‌رسد اما این به معنای رد کامل مذاکره نیست
وزیر امور خارجه درباره پیشنهادات مذاکره و پاسخ ایران به آن توضیح داد: فعلاً ما درخواستی برای مذاکره از هیچ‌کس نداریم. تجربیات یک سال گذشته، شامل مذاکره با آمریکا و مذاکره با اروپایی‌ها، کاملاً روشن کرده که سرنوشت این مذاکرات چه بوده است. مذاکره با آمریکا، همان‌طور که مقام معظم رهبری فرمودند، بن‌بست محض است. این موضوع در جلساتی که با آمریکایی‌ها، اندیشکده‌ها و سایر طرف‌ها داشتیم، توضیح دادم که یک‌بار با آمریکا مذاکره کردیم، توافق حاصل شد، اما آن‌ها از توافق خارج شدند و تحریم‌های خود را بدون هیچ دلیل برگرداندند. یک بار دیگر در دولت گذشته مذاکره شد، زندانیان در برابر آزادی پول‌های ایران آزاد شدند، اما دوباره منابع مالی ما قفل شد. یک بار دیگر مذاکره کردیم، وسط مذاکرات به ما حمله کردند. در نیویورک هم مذاکره کردیم، پیشنهادات معقول ارائه دادیم اما باز هم با زیاده‌خواهی مواجه شدیم. بنابراین مشخص است که مذاکره با آمریکا در چنین شرایطی، تنها به بن‌بست می‌رسد.
وی افزود: مذاکره با اروپایی‌ها نیز تکلیف روشن است؛ آن‌ها خود می‌خواهند ما با آمریکا مذاکره کنیم. بنابراین دلیل منطقی برای مذاکره با آن‌ها وجود ندارد. با این حال، این به معنای رد کامل مذاکره نیست. اگر پیشنهادی معقول، متوازن و بر اساس منافع متقابل و احترام متقابل ارائه شود، که از موضع برابر، منافع مردم ایران در آن تأمین شود، قطعاً مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
برخی همکاری‌ها با آژانس به نفع ما است
وزیر امور خارجه در پاسخ به این پرسش که چرا ما با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی توافق جدیدی انجام دادیم، گفت: در واقع به تغییرات میدانی بازمی‌گردد که در نتیجه حملات غیرقانونی و تجاوزهای آمریکا و رژیم صهیونیستی رخ داد. به هر حال، برخی از تأسیسات ما هدف بمباران قرار گرفتند. من پیش‌تر هم توضیح داده‌ام که اگر قرار باشد همکاری ما با آژانس ادامه یابد، باید بر اساس همین واقعیت‌های میدانی باشد. حتی یادم هست که از آژانس پرسیدیم که آیا برای بازرسی از تأسیسات هسته‌ای که بمباران شده، قاعده یا پروتکل مشخصی دارید؟ پاسخ دادند نه، چون چنین وضعیتی کاملاً بی‌سابقه است. ما گفتیم پس باید این قاعده تدوین و مکتوب شود و یک چارچوب روشن برای آن تعیین گردد. این چارچوب همان چیزی بود که در قالب «توافق قاهره» شکل گرفت.
وی ادامه داد: اما بلافاصله پس از امضای توافق قاهره و در حضور خبرنگاران، من اعلام کردم که اجرای این توافق منوط به آن است که هیچ اقدام غیرقانونی در شورای امنیت برای بازگرداندن قطعنامه‌های گذشته صورت نگیرد. اگر چنین اقدامی انجام شود، اجرای توافق منتفی خواهد بود، زیرا با شرایط جدیدی مواجه می‌شویم. اکنون نیز، با توجه به اقدام سه کشور اروپایی در شورای امنیت، از نظر ما این توافق عملاً کارایی خود را از دست داده است.
عراقچی خاطرنشان کرد: آیا ممکن است دوباره فعال شود؟ بله، در صورتی که پیشنهاداتی منصفانه ارائه شود، به نحوی که حقوق ملت ایران تأمین گردد و اگر در مسیر رسیدن به یک راه‌حل، نقشی برای آژانس تعریف شود، ما می‌توانیم مجدداً به همین توافق بازگردیم. چون این توافق مبتنی بر واقعیات میدانی ناشی از حملات اخیر بود. در شرایط کنونی، با توجه به تحولات موجود، «توافق قاهره» در حالت تعلیق قرار دارد. در حال حاضر، همکاری ما با آژانس تنها در چارچوب قانون مصوب مجلس صورت می‌گیرد. البته توافق قاهره نیز در همان چارچوب تعریف شده بود، اما تلاش داشت روابط موجود را منظم‌تر و شفاف‌تر کند.
وی ادامه داد: اکنون، اگر آژانس درخواستی برای بازرسی از تأسیسات، چه بمباران‌شده و چه بمباران‌نشده، داشته باشد، موضوع طبق قانون مجلس به شورای عالی امنیت ملی ارجاع می‌شود و آن‌جا درباره اعطای یا عدم اعطای دسترسی تصمیم‌گیری خواهد شد. ما به‌طور مطلق نمی‌گوییم که دیگر هیچ همکاری‌ای با آژانس نخواهیم داشت، زیرا برخی همکاری‌ها به نفع خود ماست. همان‌طور که قبلاً نیز گفته‌ام، برای مثال نیروگاه اتمی بوشهر در زمان تعویض سوخت باید با حضور بازرسان آژانس انجام شود. این موضوع در قرارداد ما با روس‌ها نیز به‌روشنی ذکر شده و از نظر فنی نیز به سود ماست. همچنین رآکتور تحقیقاتی تهران که تولیدکننده داروهای هسته‌ای و ایزوتوپی است، داروهایی که بیش از یک میلیون ایرانی به آن‌ها نیاز دارند، نیازمند نظارت‌های فنی و ایمنی آژانس است.
رئیس دستگاه دیپلماسی گفت: بنابراین، اگر همکاری در مواردی به نفع کشور باشد، شورای عالی امنیت ملی تصمیم لازم را در همان جهت اتخاذ خواهد کرد. به همین دلیل، نمی‌توان گفت که روابط ما با آژانس به‌طور کامل قطع شده است؛ بلکه توافق قاهره فعلاً کنار گذاشته شده و درخواست‌های جدید آژانس بر اساس منافع ملی و تصمیم شورای عالی امنیت ملی بررسی خواهد شد.
موضع ایران درباره جزایر سه‌گانه کاملا روشن است/ هیچ‌کس حق ندارد نسبت به خاک ایران کوچک‌ترین تعرضی داشته باشد
وزیر امور خارجه در پاسخ به پرسشی درباره بیانیه مشترک شورای همکاری خلیج فارس و اتحادیه اروپا گفت: موضع کشورهای شورای همکاری خلیج فارس در این زمینه از پیش مشخص بود، اما اینکه اروپایی‌ها نیز به این موضع پیوسته و از «اشغال جزایر ایرانی» سخن گفته‌اند، کاملاً غیرقابل‌قبول است. ما سال گذشته این موضوع را به‌صراحت به آن‌ها اعلام کردیم. جالب است که وقتی از برخی کشورهای اروپایی درباره پذیرش این موضع پرس‌وجو کردیم، حتی خودشان از وجود چنین عبارتی در بیانیه‌ها اظهار تعجب کردند و برخی نیز موضع خود را پس گرفتند. برای نمونه، فرانسه و آلمان به‌طور مشخص سال گذشته در بیانیه‌ها یا مصاحبه‌های رسمی با خبرنگاران اعلام کردند که موضعشان تغییر نکرده و قائل به «اشغال» نیستند، بلکه صرفاً اختلافی میان ایران و امارات عربی متحده وجود دارد که باید از طریق گفت‌وگو حل‌وفصل شود. حتی برخی کشورها نیز در این خصوص به ما یادداشت رسمی ارسال کردند.
وی ادامه داد: امسال نیز نکته جالب این است که دوباره کشورهای اروپایی به ما مراجعه کرده‌اند و تأکید دارند که موضع ملی‌شان تغییری نکرده و همچنان بر همان دیدگاه پیشین خود هستند. در بیانیه اخیرشان هم عباراتی اضافه کرده‌اند که نشانه نوعی اغتشاش و دوگانگی در موضع‌گیری است؛ از یک سو سخن از «اشغال جزایر» می‌گویند و از سوی دیگر از ایران و امارات می‌خواهند که برای حل «اختلاف» مذاکره کنند. از یک طرف واژه «dispute» (اختلاف) را به‌کار می‌برند و از طرف دیگر «occupation» (اشغال) را؛ که نشان می‌دهد این موضع نه منسجم است و نه مبتنی بر درک دقیق حقوقی یا سیاسی. احتمالاً در اثر عجله یا تحت فشار لابی‌های مختلف، عباراتی را بدون دقت کافی در کنار هم قرار داده‌اند.
عراقچی خاطر نشان کرد: در هر حال، موضع جمهوری اسلامی ایران درباره جزایر سه‌گانه کاملاً روشن است؛ این جزایر، بخشی از خاک ایران و متعلق ابدی به جمهوری اسلامی هستند و هیچ‌کس حق ندارد نسبت به خاک ایران کوچک‌ترین تعرضی داشته باشد. ما این موضع را با همین قاطعیت به همه کشورهای اروپایی اعلام کرده‌ایم و همچنین به همسایگان خود در خلیج فارس نیز صراحتاً گفته‌ایم. آنان نیز از این موضع ایران کاملاً آگاه هستند.
متن این خبر تکمیل می‌شود.
