سخت‌ترین سال آبی ایران در یک دهه گذشته، بار دیگر ناکارآمدی سیاست‌های مقطعی در مدیریت منابع آب را آشکار کرده است. افت فشار آب در کلان‌شهرها به‌ویژه تهران اگرچه به‌عنوان راهی برای پرهیز از جیره‌بندی به کار گرفته شده، اما نشانه‌ای روشن از تداوم نسخه‌های کوتاه‌مدت و غفلت از ریشه‌های بحران است.

به گزارش همشهری آنلاین، طبق آمارهای رسمی، ایران در زمینه دسترسی جمعیت شهری (۹۹.۹ درصد) و روستایی (۸۷ درصد) به آب شرب سالم، در ردیف کشورهای پیشرفته جهان قرار دارد. اما آینده این دستاورد روشن نیست. تغییرات اقلیمی، خشکسالی‌های پی‌درپی و افت بی‌سابقه ذخایر سدها، پایداری تأمین آب را به‌شدت تهدید می‌کند.

سیاست وزارت نیرو برای افت فشار آب در تهران و سایر کلان‌شهرها، اقدامی گریزناپذیر معرفی می‌شود؛ اما این انتخاب بیش از آنکه راه‌حل باشد، مدیریت کمبود در کوتاه‌مدت است. آب بر خلاف برق کالایی نیست که با سرمایه‌گذاری سریع ظرفیت تولید آن افزایش یابد. طرح‌های انتقال آب از دریا و الزام صنایع به استفاده از پساب اگرچه در حال اجرا هستند، اما در برابر روند فزاینده مصرف، آینده‌ای پایدار تضمین نمی‌کنند.

نسخه همیشگی؛ صرفه‌جویی کنید!

هر بار که تنش آبی شدت می‌گیرد، نسخه تکراری «صرفه‌جویی کنید» تجویز می‌شود. اما پرسش اصلی این است که چه اقداماتی برای تغییر واقعی الگوی مصرف مردم صورت گرفته است؟
یکی از راهکارهای مؤثر، توزیع تجهیزات کاهنده مصرف است. تجربه اصفهان در اجرای طرح اقساطی این تجهیزات روی قبوض آب، موفقیت نسبی داشت. اما توقف آن به دلیل مشکلات مالی تولیدکنندگان، فرصت مهمی را از دسترس خارج کرد. ادامه این سیاست می‌توانست به کاهش ناترازی آب شهری کمک کند و از گرایش اشتباه مردم به خرید تانکر جلوگیری نماید.

هشدارهایی که دیگر جدی گرفته نمی‌شوند

بحران دیگر فقط کمبود منابع نیست؛ بی‌تفاوتی اجتماعی به هشدارها نیز به مشکل بزرگی تبدیل شده است. اعلام افت ذخایر سدها یا حتی اعمال افت فشار، دیگر حساسیت سابق را در جامعه برنمی‌انگیزد.
بسیاری از کارشناسان معتقدند این بی‌تفاوتی ناشی از نگاه مقطعی به آموزش و فرهنگ‌سازی است. هر بار که بارندگی‌ها کمی افزایش می‌یابد، آموزش و تبلیغات صرفه‌جویی به بایگانی سپرده می‌شود و بحران سال بعد دوباره همه چیز را از نو آغاز می‌کند.

پیامدهای اجتماعی و اقتصادی کم‌آبی

افت فشار و کمبود آب، تنها یک مشکل خدماتی نیست؛ ابعاد اقتصادی و اجتماعی گسترده‌ای دارد. صنایع بزرگ که نیازمند منابع آب هستند، با خطر کاهش تولید و اشتغال مواجه می‌شوند. کشاورزی سنتی و پرمصرف نیز به سرعت سفره معیشتی روستاییان را کوچک‌تر می‌کند.
از منظر اجتماعی، افت فشار و قطعی‌های مقطعی می‌تواند نارضایتی عمومی و احساس بی‌عدالتی در میان ساکنان مناطق مختلف شهری را تشدید کند.

حکمرانی آب؛ معضل اصلی در پشت صحنه بحران

بسیاری از کارشناسان باور دارند که ریشه اصلی بحران آب، نه در کمبود منابع، بلکه در ضعف حکمرانی آب است. نبود هماهنگی میان دستگاه‌های متولی، تعدد نهادهای تصمیم‌گیر، فقدان داده‌های شفاف و نگاه سیاسی به پروژه‌های انتقال آب، همگی نقاط ضعف جدی مدیریت آب در ایران هستند. تعرفه‌های غیرواقعی و پایین آب شهری نیز نه‌تنها هزینه‌های مدیریت منابع را جبران نمی‌کند، بلکه انگیزه‌ای برای صرفه‌جویی در میان مردم باقی نمی‌گذارد.

راهکارهایی برای عبور از چرخه بحران

برای رهایی از نسخه‌های کوتاه‌مدت و تکراری، مجموعه‌ای از راهبردها ضروری به نظر می‌رسد:
۱. تعرفه‌گذاری پلکانی واقعی: مصرف بی‌رویه باید هزینه‌بر شود تا انگیزه صرفه‌جویی ایجاد گردد.
۲. توسعه بازچرخانی آب و پساب: بازچرخانی می‌تواند فشار بر منابع طبیعی را کاهش دهد.
۳. فرهنگ‌سازی پایدار و مداوم: آموزش باید به سیاستی دائمی تبدیل شود، نه واکنشی مقطعی.
4. حمایت از تجهیزات کاهنده مصرف: توزیع گسترده این تجهیزات با مدل‌های حمایتی می‌تواند اثر فوری داشته باشد.
5. تقویت حکمرانی یکپارچه آب: تشکیل نهادی فرابخشی برای هماهنگی تصمیم‌ها حیاتی است.
6. اصلاح الگوی کشت کشاورزی: باید از محصولات پرمصرف به سمت کشت‌های کم‌آب‌بر حرکت کرد.
چرخه تکراری که باید متوقف شود

بحران آب در ایران دیگر صرفاً یک هشدار نیست؛ به واقعیتی ملموس تبدیل شده است. هر سال سیاست‌های کوتاه‌مدت چون افت فشار، تنها نقش مسکّن را ایفا می‌کنند و بحران را به آینده موکول می‌سازند.
برای عبور از این چرخه تکراری، تغییر رویکرد در حکمرانی آب، اصلاح ساختار تعرفه‌ها، ارتقای فرهنگ مصرف و سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین ضروری است. در غیر این صورت، روایت سال‌های آینده همان خواهد بود: افت ذخایر، افت فشار و هشدارهایی که کمتر کسی به آنها توجه می‌کند.

کد خبر 971976 منبع: همشهری آنلاین

• آتش‌سوزی در انبار نفت تهران؟ | واکنش فوری یک مقام پالایش نفت تهران

• شایعه مرتبط با آتش‌سوزی در انبار نفت تهران تکذیب شد

• میزان ذخایر آبی سدهای کشور تا ۲۵ مرداد؛ چند درصد ظرفیت مخازن سدها پُر است؟

• کدام سدها خالی شدند؟

• نسخه تکراری مدیریت بحران آب؛ افت فشار برای رهایی از جیره‌بندی

• اقدام جدید باشگاه پرسپولیس علیه وحید امیری؛ دیگر چطور بگوییم برو؟

• هاشمیان کار خیلی غلطی کرده است | من در باشگاه پرسپولیس پست دارم اما باید حرفم را بزنم

• دو دستگی میان بازیکنان پرسپولیس با تصمیم هاشمیان | پیامی که با شرمندگی داده شد

• عکس‌های عروسی مونا کرمی و سپند امیرسلیمانی

• علی لاریجانی: یکی از رهبران منطقه جمله مهمی در مورد ایران گفت | ویدئو

• رقم باورنکردنی قرارداد وحید امیری با پرسپولیس؛ واقعا این قرارداد را با بازیکن ۳۷ ساله بستید؟

• وحشت اسرائیل؛ ایران سفارش خرید مواد برای تولید صدها موشک بالستیک را داد | هشدار درباره افزایش همکاری‌ نظامی ایران و چین

• رویارویی ایران و اسرائیل می‌تواند دامن‌گیر ما شود | ما با اسرائیل ۳۰ دقیقه فاصله داریم

• هشدار! ایران قصد دارد این فرماندهان را ترور کند | ژنرال‌ها در سایه ترس از ایران

• آمریکا تولید قوی‌ترین جنگنده جهان را از سر می‌گیرد! + جزئیات

• هر لحظه احتمال حمله مجدد اسرائیل به ایران وجود دارد | ما با اسرائیل هنوز در جنگیم | بهترین پافند حمله است

• آتش‌سوزی در انبار نفت تهران؟ | واکنش فوری یک مقام پالایش نفت تهران

• تصاویری از سرباز جانباز حمله رژیم صهیونیستی به زندان اوین

• استوری جدید و معنی دار ستاره ناراضی پرسپولیس

• جزییاتی از حریق گسترده در تهران | حجم دود و شعله‌ها بسیار زیاد است

• یک روز مانده به شروع لیگ ، پرسپولیس بحرانی شد | ستاره‌های سرخ در شوک!

• اشتباه کشتی‌گیر ایرانی در بلغارستان سوژه شد + ویدئو