خیاطی ایرانی؛ هنری اصیل که هنوز می‌درخشد
در این مطلب معصومه محمدی، بنیان‌گذار «دوخت برتر» درباره مولفه‌های خیاطی ایرانی و نقش آموزش‌های نوین در توانمندسازی زنان نکاتی را مطرح می کند که می خوانید.
به گزارش بازرگانی خبرگزاری مهر، معصومه محمدی بیش از سه دهه از عمر خود را صرف آموزش، پژوهش و ترویج هنر خیاطی کرده است. او که بنیان‌گذار برند آموزشی «دوخت برتر» است، با طراحی دوره‌های آنلاین آموزش خیاطی توانسته هزاران نفر را با مهارت‌های کاربردی خیاطی آشنا و از مسیر آموزش، کارآفرینان جدیدی را به جامعه معرفی کند و در ارتقای اقتصاد خانوارهای ایرانی نقشی مثبت داشته باشد. با او درباره ریشه‌های تاریخی خیاطی ایرانی و اثری که می‌تواند بر خیاطی مدرن داشته باشد و همچنین تحول روش‌های آموزشی و جایگاه این هنر در اقتصاد خانواده‌ها صحبت کرده‌ایم.
خیاطی در ایران از چه دوره‌ای آغاز شده است؟ آیا می‌توان این هنر را به دوره‌هایی با ویژگی‌های خاص تقسیم کرد؟
خیاطی در ایران سابقه‌ای چند هزار ساله دارد. اگر خیاطی را به معنای برش و دوخت پارچه بدانیم، می‌توان گفت ریشه‌های آن به پیش از دوره هخامنشیان می‌رسد. در نقش‌های برجای مانده تخت جمشید نیز، لباس‌های رسمی با برش‌های دقیق و آستین‌دار دیده می‌شود که نشانه وجود مهارت در دوخت است. در دوره‌های اشکانی و ساسانی شاهد ایجاد تغییراتی در پوشش ایرانی‌ها هستیم؛ برای مثال شلوار و قبای جلودکمه‌دار به پوشش عمومی تبدیل می‌شود. با آمدن اسلام به ایران پوشش ایرانی‌ها نیز تا حدودی تحت تأثیر قرار می‌گیرد. در ادامه در دوران صفوی و قاجار، تزئینات و گلدوزی‌های ظریف ایرانی به اوج خود رسید. بنابراین می‌توان تاریخ خیاطی ایرانی را در چهار دوره عمده خلاصه کرد: دوران باستان، دوران میانه، دوره اسلامی و ایران معاصر؛ هر دوره ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود را در برش، فرم و تزئین داشته است. البته در نظر داشته باشید که این دسته‌بندی مربوط به لباس‌های رسمی و اصطلاحاً درباری است. لباسی که مردم می‌پوشیدند از تنوع بسیار زیادی برخوردار بوده است که شاید بتوان همین تنوع را یکی از مهم‌ترین نشانه‌های غنی بودن فرهنگ پوشش و خیاطی در میان ایرانیان در طول تاریخ دانست.
با جهانی‌شدن مد و فراگیر شدن پوشش‌های غربی، آیا هنوز می‌توان برای خیاطی ایرانی اصول متمایزی قائل شد؟
قطعاً بله؛ جهانی‌شدن باعث شباهت در ظاهر لباس‌ها شده، اما روح خیاطی ایرانی همچنان زنده است. ایرانی‌ها از گذشته با هماهنگی رنگ، نقش و تناسب فرم در لباس شناخته می‌شدند. حتی امروز هم می‌توان این اصالت را با الگوهای مدرن ترکیب کرد و نتیجه‌ای متفاوت ساخت. استفاده از گلدوزی‌های سنتی یا پارچه‌های نقش‌دار ایرانی روی طرح‌های مدرن، همان چیزی است که خیاطی ایرانی را از دیگر سبک‌ها متمایز می‌کند.
اگر بخواهید پنج مولفه اصلی خیاطی معاصر ایران را به یک هنرجوی تازه‌کار بگویید، چه مواردی را انتخاب می‌کنید؟
اول از همه «تطبیق الگو با اندام ایرانی» است؛ ما باید فرم اندام و سلیقه پوششی مردم خودمان را بشناسیم. دومین مورد، شناخت رفتار پارچه‌های بومی است؛ چون پارچه‌های ایرانی خاصیت متفاوتی دارند. مولفه سوم، سادگی در برش همراه با ظرافت در اجرا است. چهارم، استفاده درست از تزئینات است؛ تزئینات نباید فقط زیبا، بلکه باید معنادار باشند. شما اگر به لباس‌های محلی اقوام مختلف ایران نگاه کنید، متوجه استفاده معنادار نمادهای مختلف در آنها خواهید شد. دقت صنعتی همراه با مهارت دستی مولفه دیگری است که یک خیاط امروزه باید روی آن تسلط کافی داشته باشد؛ یعنی دوخت تمیز و دقیق، همان‌قدر مهم است که ظرافت کار دست. این پنج اصل، هویت خیاطی ایرانی امروز را می‌سازد.
در سال‌های اخیر شاهد رشد برندهای ایرانی در حوزه لباس بوده‌ایم که برخی از آنها هنوز کسب‌وکارهای کوچکی به شمار می‌آیند و در ابتدای مسیر هستند؛ آیا فکر می‌کنید این ظرفیت وجود دارد که روزی این برندها در بازار جهانی مورد توجه قرار گیرند؟
ما سه ویژگی قابل توجه در فرهنگ لباس و خیاطی خود داریم: رنگ، نقش و پوشش‌مندی. ترکیب رنگ‌های جسورانه و گرم ایرانی، نقوش الهام‌گرفته از فرهنگ تاریخی مثل بته‌جقه و در عین حال فرم‌های پوشیده و وقارآمیز، می‌تواند برای بازارهای جهانی جذاب باشد. امروز جریان جهانی «مد پوشیده» یا Modest Fashion به‌شدت در حال رشد است و خیاطی ایرانی می‌تواند یکی از شاخص‌ترین صداهای این جنبش باشد. اگر بتوانیم استاندارد دوخت و بسته‌بندی را به سطح بین‌المللی برسانیم، لباس ایرانی قطعاً در جهان مخاطب خود را پیدا می‌کند. البته در این میان دانش برندسازی و بازاریابی نیز نقش قابل توجهی خواهند داشت.
طی سال‌هایی که در حوزه خیاطی و آموزش آن فعال بوده‌اید، چه تحولاتی در روش‌های آموزش این هنر رخ داده است؟
این حوزه هم مانند سایر جنبه‌های زندگی با تحولاتی همراه بوده است. زمانی آموزش خیاطی محدود به حضور در کلاس یا مطالعه کتاب‌های تخصصی بود، اما امروز آموزش آنلاین و ویدیویی مسیر یادگیری را متحول کرده است. در مجموعه «دوخت برتر»، دوره‌های آموزشی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که هنرجو می‌تواند در هر سطحی، از خانه خود آموزش ببیند. علاوه بر این، نرم‌افزارهای طراحی الگو و شبیه‌سازی دیجیتال مانند CLO3D نیز وارد آموزش شده‌اند و کمک می‌کنند هنرجو قبل از برش پارچه، فرم نهایی لباس را ببیند. البته من معتقدم فناوری زمانی ارزش دارد که در کنار درک دقیق از مهارت دستی استفاده شود؛ چون روح خیاطی هنوز در متکی به دستان هنرمند انسان‌ها است.
شما در «دوخت برتر» دوره‌ای به نام «خیاطی آسان» دارید، هدف از طراحی این دوره چه بوده است؟
هدف من این بود که خیاطی را از پیچیدگی بیرون بیاورم و به زبانی ساده و کاربردی آموزش دهم. خیلی از زنان تصور می‌کنند خیاطی کاری دشوار است، در حالی که اگر مسیر یادگیری درست طراحی شود، هرکسی می‌تواند در کمتر از چند هفته لباس بدوزد. در دوره «خیاطی آسان»، هنرجویان مرحله‌به‌مرحله با اندازه‌گیری، الگوسازی، برش و دوخت آشنا می‌شوند و از همان ابتدا خروجی قابل استفاده دارند. این سادگی، نه از سر حذف اصول، بلکه نتیجه‌ی مهندسی دوباره‌ی آموزش است.
به نظر شما خیاطی چه جایگاهی در اقتصاد خانواده‌ها دارد و چطور می‌تواند به اشتغال زنان کمک کند؟
خیاطی یکی از مهارت‌هایی است که با حداقل سرمایه می‌تواند درآمدزا شود. از دوخت لباس کودک تا سفارش‌های سفارشی خانگی، فرصت‌های زیادی وجود دارد. من در سال‌های اخیر شاهد بوده‌ام بسیاری از هنرجویان «دوخت برتر» کارگاه‌های کوچک خانگی راه‌اندازی کرده‌اند. بعضی از آنها حتی به برند شخصی خودشان رسیده‌اند. آموزش ساده و منسجم باعث می‌شود زنان اعتمادبه‌نفس بگیرند و بتوانند از هنری که آموخته‌اند، برای بهبود وضعیت اقتصادی خانواده‌شان استفاده کنند. از سویی دیگر این جریان می‌تواند باعث شود سایر افراد جامعه نیز به لباس‌های باکیفیت اما قیمت مناسب دسترسی بیشتری داشته باشند.
با توجه به گسترش شبکه‌های اجتماعی، آیا فضای دیجیتال بر آموزش و حتی فروش محصولات دست‌دوز ایرانی تأثیر داشته است؟
خیلی زیاد. فضای دیجیتال بستری است که هم آموزش را راحت‌تر کرده و هم بازاریابی را دموکراتیک‌تر. امروز یک خیاط جوان می‌تواند از طریق اینستاگرام یا وب‌سایت شخصی سفارش بگیرد، کار خود را معرفی کند و مخاطب واقعی پیدا کند. در «دوخت برتر» هم ما آموزش بازاریابی و معرفی کار را در کنار آموزش فنی خیاطی گنجانده‌ایم تا هنرجویان بتوانند مسیر کارآفرینی را بهتر طی کنند.
کد خبر 6619788
-
کیانی: ارتش نهادی الهی و مردمی در ساختار دفاعی کشور است
-
۱۱۰۰ کلاس درس آذربایجان غربی تاپایان سال افتتاح می شود
-
ماجرای لطمه‌های دشمنان خارجی و تنگ‌نظران داخلی در دانشگاه شریف
-
روایتی از «تهران ۵۷» با احمد مهرانفر و پژمان جمشیدی در سینماها
-
جدیدترین اقدام ضد اسرائیلی در آمریکا
-
تلاش برای اطفای حریق در مجتمع تجاری اطلس درگهان ادامه دارد
-
استاندار بوشهر: کلاس‌های چادری در سطح استان برچیده شدند
-
اسکوپوس دوباره در دسترس دانشگاه‌ها قرار گرفت
-
طرح احیاء ۱۵۰۰ هکتار از جنگل های دچار حریق در کهگیلویه و بویراحمد
-
عموری: استاندارد زیربنای رشد اقتصادی است
-
کشته شدن ۴ دیپلمات قطری در مصر
-
نوآوری و فناوری؛ تنها راه بقای صنعت بیمه ایران در دوران تحریم‌ها
-
محمد کاسبی بازیگر سینما و تلویزیون درگذشت
-
ضرورت سلامت دهان و پیشگیری از بیماری‌های لثه‌ای
-
جزئیات جدید از واقعه کشته شدن دیپلمات‌های قطری در مصر
-
هادی چوپان نایب قهرمان مستر المپیا شد
-
مناسبت‌سازی‌های غیرضروری نباید جای شادی ریشه‌دار و اصیل را بگیرد
-
بمب سلامتی پاییزی با خواص شگفت‌انگیز برای قلب
-
شمخانی: روحانی از ابتدا در جریان سانحه هواپیمای اوکراینی بود
-
استقرار گسترده نیروهای امنیتی حماس در غزه
-
روزنامه‌های ورزشی یکشنبه ۲۰ مهر ۱۴۰۴
-
روزنامه‌های اقتصادی یکشنبه ۲۰ مهر ۱۴۰۴
-
روزنامه‌های صبح یکشنبه ۲۰ مهر ۱۴۰۴
-
روزنامه‌های ورزشی شنبه ۱۹ مهر ۱۴۰۴
-
روزنامه‌های اقتصادی شنبه ۱۹ مهر ۱۴۰۴
- مانتو
- هتل های تهران
- حرف آخر
- مهرینو
- تهران تایمز
- روزنامه آگاه