دریای کاسپین (دریای خزر) زیر فشار آلاینده ‌های نفتی، صنعتی، کشاورزی و شهری از ۵ کشور ساحلی نفس می‌کشد. پساب‌های تصفیه نشده و سموم کشاورزی در جنوب تا نشت نفت و آلودگی رودخانه‌ها در شمال و غرب، همه نشانه‌های بحران آشکار در این پهنه آبی ارزشمند است.

همشهری‌آنلاین – مجید جباری: دریای کاسپین، بزرگ‌ترین پهنه آبی بسته جهان، امروز بیش از هر زمان دیگری زیر فشار آلودگی‌های گوناگون قرار دارد. از پساب‌های صنعتی و نفتی گرفته تا زباله‌های پلاستیکی و سموم کشاورزی، همه در حال تغییر چهره این اکوسیستم منحصربه ‌فردند. تهدیدی که حیات آبزیان را به خطر انداخته و سلامت و معیشت میلیون‌ها انسان وابسته به آن را نشانه رفته‌است.

یک کارشناس اکوسیستم‌های آبی به دسته ‌بندی منابع آلاینده دریای کاسپین پرداخت و گفت: «ما چند گروه اصلی از منابع آلاینده در دریای کاسپین داریم. نخستین گروه، فاضلاب‌های شهری و صنعتی هستند که به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم از طریق رودخانه‌ها وارد دریا می‌شوند. این فاضلاب‌ها گاه حاوی پساب‌های صنایع نفت، پتروشیمی، فلزات و مواد شیمیایی هستند که فلزات سنگین و مواد سمی را نیز به همراه دارند.»

«علی ارواحی» در گفت‌وگو با همشهری‌آنلاین افزود: «گروه دوم، آلودگی‌های نفتی ناشی از استخراج و حمل‌ونقل نفت و گاز در بستر و اطراف دریاچه خزر است. این گروه از آلاینده‌ها به‌ویژه در کشورهای آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان بسیار پررنگ است و موجب نشت نفت و افزایش آلاینده‌های هیدروکربنی در آب دریا می‌شود.»

ارواحی ادامه داد: «سومین گروه، آلاینده‌های کشاورزی شامل کودهای شیمیایی و سموم دفع آفات است. این مواد از طریق مزارع وارد رودخانه‌ها شده و نهایتا به دریای کاسپین می‌رسند. این روند منجر به پدیده یوتریفیکاسیون (Eutrophication)یا به زبان ساده سبب افزایش مواد مغذی در آب که سبب کاهش اکسیژن محلول و آسیب به حیات آبزیان می‌شود.»

این کارشناس اکوسیستم‌های آبی همچنین به زباله‌های جامد و پلاستیکی اشاره کرد و گفت: «پسماندهای ساحلی، پلاستیک‌ها، لاستیک‌ها و سایر زباله‌های تجزیه ‌ناپذیر به ‌ویژه در مناطق گردشگری، وارد دریا می‌شوند و تاثیر منفی بر حیات آبزیان دارند.»

ارواحی با تاکید بر نقش فلزات سنگین و سمی اظهار کرد: «این آلاینده‌ها عمدتا از معادن، صنایع فلزی، رنگ‌سازی و واحدهای صنعتی ناشی و موجب تجمع عناصر خطرناک مانند جیوه، سرب و کادمیوم در آب دریا می‌شوند.»

او گفت: «یکی دیگر از منابع آلاینده، تخلیه فاضلاب کشتی‌ها، نشت سوخت و انتقال گونه‌های غیر بومی از طریق آب توازنی کشتی‌هاست که موجب اختلال در اکوسیستم طبیعی دریای کاسپین می‌شود. ورود گونه‌های مهاجم از طریق کشتیرانی، رقابت شدیدی با گونه‌های بومی ایجاد کرده و ممکن است منجر به حذف برخی از آن‌ها شود.»

ارواحی درباره پیامدهای این آلودگی‌ها توضیح داد: «نخستین پیامد، تخریب اکوسیستم و کاهش تنوع زیستی است. گونه‌های حساس و بومی مانند ماهی‌های خاویاری برای تخم‌ریزی به آب‌های بسیار تمیز نیاز دارند و این آلودگی‌ها زیستگاه‌های ساحلی و دریایی را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهند.»

او با اشاره به آلودگی زنجیره غذایی گفت: «تجمع فلزات سنگین در بدن آبزیان و پرندگان آبزی، هم تهدیدی برای تنوع زیستی است و هم سلامت انسان را به خطر می ‌اندازد. این آلودگی‌ها می‌توانند موجب بروز بیماری‌های مزمن، مسمومیت‌های غذایی و حتی سرطان شوند.»

کارشناس اکوسیستم‌های آبی همچنین به تغییرات شیمیایی و اکولوژیک در آب اشاره کرد و گفت: «افزایش مواد مغذی موجب رشد بیش از حد جلبک‌ها و کاهش اکسیژن محلول و در نهایت به مرگ آبزیان منجر می‌شود. تغییر در pH و کاهش شفافیت آب نیز فتوسنتز گیاهان آبی را مختل می‌کند.»

ارواحی به پیامدهای اقتصادی آلودگی دریای کاسپین اشاره کرد و گفت: «آلودگی‌ها موجب کاهش ذخایر شیلاتی، آسیب به صادرات محصولات دریایی مانند خاویار، و افزایش هزینه‌های تصفیه و پاکسازی آب می‌شوند. همچنین صنعت گردشگری ساحلی به دلیل آلودگی آب و ساحل با کاهش رونق مواجه شده است.»

این متخصص اکوسیستم‌های آبی در پایان هشدار داد: «افزایش بیماری‌های گوارشی، پوستی و بحران‌های اجتماعی در جوامع وابسته به دریاچه از دیگر پیامدهای این آلودگی‌هاست. از دست رفتن منابع معیشتی در این جوامع می‌تواند تبعات اجتماعی گسترده‌ای به همراه داشته باشد.»

آلاینده‌های ۵ کشور ساحلی کاسپین

• ایران: فاضلاب صنعتی و شهری بدون تصفیه، سموم و کودهای شیمیایی مزارع
• روسیه: آلاینده‌های صنعتی، نفتی و کشاورزی رود ولگا، خطر نشت نفت از میادین شمالی
• آذربایجان: آلودگی شدید نفتی در سواحل و خلیج باکو، پساب صنعتی و شهری بدون تصفیه
• قزاقستان: نشت نفت از میادین شمال و شرق، آلاینده‌های کشاورزی رودخانه‌ها
• ترکمنستان: آلودگی نفتی و صنعتی در بندر ترکمن‌باشی، پساب‌های کشاورزی رودخانه‌ها

کد خبر 970447 منبع: همشهری آنلاین

• بارش‌های مهیب مونسون در یک استان | خطر سیل در کمین شهروندان + ویدئو

• باران‌های رگباری و هوای ابری در تهران و ۱۵ استان دیگر | ۵ روز گرد و خاک در این بخش از کشور

• ماجرای‌ نقشه دشمن برای تغییر اقلیم ایران | امارات و آذربایجان ابرهای ایران را می‌ دزدند؟

• آیا مورچه‌ها در ابتدا بزرگ بودند و بعدها کوچک شدند؟

• چرا دیگر سخنی از سوراخ لایه اوزون نیست؟

• خشک شدن بخش بزرگی از هورالعظیم به دلیل گرما و تداوم آتش‌سوزی در بخش عراقی تالاب

• جایزه جهانی یک دهه پژوهش در حوزه محیط زیست دریایی به یک دانشمند ایرانی رسید

• ۱۰۰۰ میلیارد تومان اموال نامشروع ۲ مدیر سابق توقیف شد

• حامد بهداد: من افسرده و غمگینم؛ یک عده غربتی‌ دائم به ما بی‌احترامی می‌کنند | خانه دارم، ماشین دارم اما احساس می‌کنم…| ببینید

• باران تابستانی به ایران رسید | بارش شدید باران و آبگرفتگی معابر در یک شهر کشور

• معاون گروسی بدون اجازه بازرسی، تهران را ترک کرد

• الهام علی‌اف ۴۰ فروند جنگنده جدید خرید | خلبان‌ها را پاکستان آموزش می‌دهد + عکس

• تعداد کارت سوخت هر خانوار محدود می‌شود؟ | پزشکیان: نباید یک نفر بتواند ۴ کارت سوخت داشته باشد

• تصمیم استقلال علیه آل‌کثیر؛ شرط جدایی مشخص شد

• ادعای مقام نظامی صهیونیست درباره آغاز مرحله جدید جنگ

• ۱۰۰۰ میلیارد تومان اموال نامشروع ۲ مدیر سابق توقیف شد

• معاون گروسی بدون اجازه بازرسی، تهران را ترک کرد

• اگر بالای ۴۰ ساله هستید، این ۱۱ توصیه سلامت را جدی بگیرید

• ۳ بار تلاش ناموفق هواپیمای اسرائیلی برای فرود اضطراری! | لحظه چهارمین فرود هواپیما را ببینید + فیلم

• پیامی که از تل‌آویو به تهران مخابره شد ؛ تمرین اسرائیل از ترس تغییر چهره نبرد توسط ایران | هراس از عملیات برق‌آسا

• قتل پسر ۱۶ساله در زورگیری خونین | زورگیران بخاطر یک گوشی او را کشتند

• این استان‌ها چهارشنبه ۲۲ مردادماه ۱۴۰۴ تعطیل شدند

• انتقاد شدید از داور بازی استقلال و تراکتور | او فقط به مانیتور نگاه می‌کرد

• آمریکا این ۲ گروه را سازمان تروریستی نامید

• ایران متعهد به انجام ارزیابی زیست محیطی برای حفظ خزر شد

• ۳ پیشنهاد برای جلوگیری از کاهش آب خزر + جزئیات

• رزمایش دریایی ایران و روسیه در دریای خزر + ویدئو