در جنگ ۱۲ ‌روزه ایران و اسرائیل نیز موسیقی بار دیگر به میدان آمد؛ هنرمندان با خلق آثار حماسی، صدای مردم شدند.

به گزارش مشرق، موسیقی همیشه برای سرگرمی و بیان غم‌های شخصی نیست. گاهی یک قطعه موسیقی، فراتر از احساسات فردی، می‌تواند روح یک ملت را بیدار کند؛ می‌تواند حس وطن‌دوستی را در جان انسان زنده کند، بغضی جمعی را فریاد بزند و حتی حماسه‌ای را رقم بزند.

در بزنگاه‌های تاریخی، موسیقی نه‌تنها همراه مردم بوده، بلکه پیشقراول مقاومت شده است؛ از مارش‌های نظامی گرفته تا سرودهای رزم، از نغمه‌هایی که در میدان نبرد خوانده می‌شود تا قطعات ارکسترال، موسیقی توانسته صدای ایستادگی باشد.

در ایران، نیز موسیقی از همان روزهای آغاز جنگ تحمیلی شانه‌به‌شانه مردم حضور داشت؛ آثاری که با زبان مردم، از سنگر تا خانه‌ها، پیام مقاومت را منتقل کردند. در جنگ ۱۲ ‌روزه ایران و اسرائیل نیز موسیقی بار دیگر به میدان آمد؛ هنرمندان با خلق آثار حماسی، صدای مردم شدند.در این سال‌ها حتی آهنگ سازان ایرانی فراتر از مرزها، موسیقی‌هایی در ستایش مقاومت و ایستادگی در برابر ظلم ساخته‌اند. در ادامه، چند قطعه شاخص از این مسیر پرشور را با هم مرور می‌کنیم.

دایه دایه وقت جنگه

این قطعه فولکلور لری با قدمتی بیش از صدسال، ریشه در دوران جنگ جهانی اول و حضور قوای روس و انگلیس در ایران دارد. این ترانه که در آن زمان برای اتحاد و تقویت روحیه سلحشوری اقوام لر ساخته شد، نمایانگر مقاومت و رشادت مردم این سرزمین است و معمولاً با کمانچه به‌عنوان ساز اصلی اقوام لر، نواخته می‌شود. نسخه ماندگار «دایه دایه وقت جنگه» که در آغاز جنگ ایران و عراق با صدای رضا سقایی و تنظیم مجتبی میرزاده از رادیوپخش شد، با زبان ساده و حماسی خود به سرعت محبوب و به نماد مقاومت مردمی تبدیل شد. این اثر در سال‌های اخیر به‌عنوان میراث فرهنگی ناملموس ثبت ملی شد وهمچنان در حافظه جمعی ایرانیان جایگاه ویژه‌ای دارد.

خلبانان، ملوانان

این سرود حماسی با صدای جمشید نجفی و آهنگ سازی و شعر بابک رادمنش، در نخستین روزهای دفاع مقدس خلق شد. رادمنش که تحت تأثیر حمله هوایی عراق به فرودگاه مهرآباد قرارگرفته بود، شعر و موسیقی را همان روز نوشت و نجفی که مهمان ‌خانه‌اش بود، آن را اجرا کرد. «خلبانان، ملوانان» با ریتم پرشور و تکرار واژه‌ها، تجلیل از نیروهای هوایی و دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران بود و در رسانه‌ها و مراسم‌ نظامی بارها پخش شد. صدای نافذ نجفی و لحن پرانرژی اثر، آن را به یکی از نمادهای موسیقی مقاومت تبدیل کرد.

کجایید ای شهیدان خدایی

«کجایید ای شهیدان خدایی» یکی دیگر از آثار ماندگار موسیقی ماست. این اثر ساخته هوشنگ کامکار با صدای بیژن کامکار و شعری از مولانا، این قطعه تلفیقی از موسیقی عرفانی و حماسی است. در روزهای آزادسازی خرمشهر، به‌عنوان نمادی از پیوند معنویت و مقاومت پخش شد و با سازهای سنتی ایرانی، روحی تازه به موسیقی جنگ بخشید. این اثر نشان داد که موسیقی دفاع مقدس می‌تواند فراتر از شعار، به زبان دل و روح مردم تبدیل شود.

موسیقی حماسی ایرانی فراتر از مرزها

کارن همایونفر، یکی از آهنگ سازان برجسته ایرانی است. او با ساخت موسیقی «سیدالأمه» برای سید حسن نصرا…، موسیقی مقاومت را در سطحی فراملی معنا بخشید. قطعاتی چون «سراج الاحرار»، «نداء السماء» و «صوت الحق» با تلفیق ارکسترال و سازهای عربی، در مراسم‌های رسمی حزب‌ا… و روز تشییع پیکر سید حسن نصر ا… پخش شدند. این آثار، ادامه‌دهنده سنت موسیقی دفاع مقدس بودند، اما با نگاهی منطقه‌ای و وحدت‌گرا. همایونفر با این آلبوم، دوباره مباحث فرهنگی مشترک میان ایران و لبنان را یادآور شد. استفاده از تم‌های حماسی، فضایی معنوی و ارادت به شخصیت‌های مقاومت، این مجموعه را به اثری تأثیرگذار در جهان عرب تبدیل کرد.

علاج

قطعه «علاج» با صدای محسن چاوشی را می‌توان یکی از شناخته شده ترین آثار ملی میهنی ماه‌های اخیر معرفی کرد، این قطعه یکی از نخستین واکنش‌های موسیقایی به حملات اسرائیل بود. ترانه‌ای با موضوع وطن‌دوستی و مقاومت با شعر کوبنده و موسیقی الکترونیک-حماسی، این اثر به‌سرعت در فضای مجازی پخش شد. «علاج» با تصاویر مقاومت و لحن تهاجمی، صدای مردم ایران در برابر تجاوزهای اسرائیل شد.

ایران

فرزاد فرزین نیز در بحبوحه جنگ ۱۲ ‌روزه در قطعه «ایران»، با صدایی پرشور و ملودی دراماتیک، تصویری از وطن ایستاده و مقاوم ترسیم کرد. این اثر با ترانه‌ای وطن دوستانه، امید و همبستگی را در دل مردم زنده کرد و در شبکه‌های اجتماعی با استقبال گسترده‌ای مواجه شد.

ای یاران کجایید؟

هوشنگ کامکار از دیگر آهنگ سازانی بود که در روزهای بمباران تهران، قطعه‌ای اندوهبار و انسانی ساخت. «ای یاران کجایید؟» در دل تهران و زیر صدای انفجار خلق شد. کامکار درباره چگونگی خلق این موسیقی این‌گونه گفته: «این ایده در روزهای سخت جنگ ناخواسته، با جدال جسمی و روحی‌ام بر صدای وحشت‌انگیز بمب‌ها و گلوله‌ها در هوای آسمان خانه‌ام در تهران فکر شد و من فقط ایده‌های موسیقایی موجود را تحت تأثیر ریختن خون هم‌وطنانم به هم پیوند زدم. در آن لحظه بمباران، این ایده‌ها را برای کسانی که مثل خودم دلهره از میان رفتن داشتند به هم پیوند زدم …»

منبع: روزنامه خراسان